Vucut gelistirme, fitness ve egzersiz

Bu üç terim, birbiri yerine çok sık kullanılıyor; ama aslında üçü de bambaşka şeyler ifade ediyor. Öncelikle spor kelimesinden başlayalım. Biraz ingilizce bir tanım olsa da, spor dediğimiz şey recreational bir aktivitedir. Recreational kelimesinin karşılığına bakınca ise, hatta seslisozlukten bakalım karşımıza gelen anlamlar şunlar: 1- eğlence, 2-dinlence.

Bu, spor olayının birinci bölümü. Yani spor, optimum fiziksel gelişim ya da sağlık için yapılan bir şey değil, eğlence içilen yapılan bir şeydir. Elbette burada amatörlükten bahsediyoruz. Bu arada amatör dediğimiz, bir işi meslek edinmemiş kişidir, profesyonel ise, o işi mesleği edinmiş kişidir; kelime anlamları olarak bu şekilde ifade ediyoruz. 

İkinci bölümü ise, sporun profesyonel yapıldığı bölüm. Profesyonel sporun tek bir amacı vardır, o da kazanmak. Tek kişilik sporda olsa, takımlar içeren spor da olsa hep bir müsabaka durumu söz konusudur, yani hep "kazanmak" temel amaçtır; yine sağlık ya da genel fiziksel gelişim için yapılmaz. Bireysel sporlarda daha yükseğe zıplamak, daha hızlı koşmak amaçlanır, takımlı sporlarda ya da rakip olan sporlarda ise hep kazanmak amaçtır.

Dolayısıyla, "spor yapmak" tabirini yanlış kullanıyoruz. Spor yapmak, ya eğlence için ya da temelde para kazanmak için yapılır. Aslında bizim söylemek istediğimiz şey burada "spor yapmak" değil, "egzersiz yapmak"tır. Bu ikisi arasındaki farkı böylelikle basitte olsa öğrenmiş olduk.

Peki vücut geliştirmeye nasıl yaklaşmak gerekiyor. Bu konuda ben genel gibi düşünmüyorum, ama yine de her türlü yaklaşımdan bahsetmem gerekiyor. Vücut geliştirme, ingilizcede ya da diğer dillerde de kullanılırken, kozmetik bir bakış açısı ile kullanılır. Yani kasları büyütmeyi, ve estetik bir görüntü yaratmayı amaçlar vücut geliştirme. Vücudun ne kadar güçlü olduğu ile ya da ne kadar hızlı olduğu ile ilgilenmez. Aslında, tüm bu gelişmeleri "vücut geliştirme" adı altında kullanmak elbette ki mümkün zira kelime anlamına bakınca hepsi birer gelişmedir; ancak literatürde bu şekilde değil, bahsettiğim kozmetik amaçlarla kullanılıyor vücut geliştirme. Bu iyi ya da kötü bunu tartışmak pek doğru değil, ancak bir cümle ile rahatlıkla anlatılabilinir. 

Yani vücut geliştirme sporundan bahsettiğimizde aslında, ne kadar bench press yaptığınızın falan önemi yoktur, aksine nasıl durduğunuzun önemi vardır. Pek çok profesyonel vücut geliştirmecinin de bunlara hiç dikkat etmediğini görebilirsiniz, ki o yüzden zaten powerlifterlar tarafından genelde alay konusudur, güçsüz bunlar diye. Ancak bu demek değil ki her vücut geliştirmeci buna dikkat etmiyor, aksine dikkat eden, önem veren, ve ağır kaldırmanın kas gelişimi açısından çok daha yararlı olduğunu savunanlar da var, burası tamamen görüş meselesidir, zira zaten profesyonel aşamada bu sporu icra edenler (biraz önce sporun sağlık için olmadığından bahsetmiştik) diğer profesyonel sporcular gibi sağlığı ön planda tutmuyorlar.

Son olarak, vücut geliştirme, müsabakaları yapılan bir şey olduğu için spor olarak isimlendirilebilir, ve de isimlendiriliyor. 

Fitness ise, aslında bu üçlü arasında en çok karıştırılan şey. Fitness, temelde fitlik demektir; ve eğer fitlikten bahsediyorsak, bunu bir bağlam içerisinde kullanmalıyız. Örnekler vererek daha iyi anlatabileceğimi düşünüyorum, şöyle diyelim. Bir futbolcunun fitliği ile, bir basketbolcunun fitliği aynı şey değildir. Zira ikisinin fitlik ihtiyacı aynı değildir. Biri 90 dakika deparla karışık koşması gerekirken, diğeri 45 dakika koşacaktır. Dolayısıyla bu iki farklı branş sporcularının aynı idmanı yapması beklenemez; çünkü aynı sonucu hedeflememektedirler. Elbette idmanlarında ortak olan şeyler olacaktır, ama idmanları ya da elde edecekleri sonuç aynı değildir. Ya da bir 100 metre deparcısının fitlik anlayışı bunlardan farklı olacaktır. O yüzden şunu diyebiliyoruz: fitness; branşa özgüdür; o yüzden de branşlara özel olarak dizayn edilir.

Biz günlük hayatımızda fitness dediğimizde, daha çok kaslarını çok şişirmek istemeyen insanların yaptığı çalışmalardan bahsediyoruz. Ancak burada esas sorun, kasları çok şişen insanların, senin benim gibi insanlar olduğunu düşünmemiz. Onlar, bu işi profesyonel yapan, yani meslek edinmiş insanlar, ve bizim bilmediğimiz, en azından bazılarımızın bilmediği birçok doping kullanıyorlar (genel olarak steroid diye isimlendiriyoruz). Yani, siz istediğiniz çalışmayı yapın, isterseniz dünyanın gelmiş geçmiş en iyi vücut geliştirmecisinin yaptığı hareketleri birebir aynı kilolarla yapın, o vücudu elde edemezsiniz. Doğal vücut geliştirme ile steroid kullanılarak yapılan vücut geliştirme arasında inanılmaz bir fark bulunmaktadır, ve başlı başına farklı bir konudur. Ancak, insanlar, bu fitness yaklaşımı yüzünden yarım yamalak egzersiz yapmaktalar, ve dolayısıyla ideal gelişimi ve güçlenmeyi yaşayamamaktalar. Bu terimin yanlış kullanımı işte böyle bir sonuç açmaktadır.

Özet geçmek istersek, 

Spor, profesyonelseniz kazanmak için, amatörseniz eğlenmek için yapılır. Vücut geliştirme, profesyonel anlamda yapıldığında bir spordur. Fitness ise, sporlar arasında değişkenlik gösterir, çünkü her sporun fiziksel beklentisi aynı değildir.